Executeur in een testament

Alles over de executeur in je testament

In het Centraal Testamentenregister staan miljoenen testamenten ingeschreven. De meeste daarvan regelen ook iets over een executeur. Maar dat kreeg bij het opstellen van het testament meestal weinig aandacht. Wij bieden je tips en aandachtspunten over dit onderwerp ter inspiratie voor een nieuw of vernieuwd testament. Deze tekst komt uit ons boek ‘Gids bij overlijden voor dummies‘ en komt terug in de nieuwe versie daarvan onder de naam ‘Alles over nalaten‘.

Wat is ook alweer een executeur?

Een executeur is iemand die je in een testament aanwijst om een deel van of je hele erfenis af te wikkelen. Vroeger kon je dat via een codicil regelen. Sinds 2003 mag dat niet meer via deze handgeschreven verklaring met datum en handtekening. Een codicil van voor 2003 blijft wel geldig. Omdat een oud codicil makkelijk kwijt kan raken is het toch raadzaam dit soort belangrijke onderwerpen via een testament vast te (laten) leggen.

Waarom een executeur zinvol is

Zonder executeur moeten jouw erfgenamen alles gezamenlijk regelen. De uitvaart, de erfenis, jouw laatste belastingaangifte, het opzeggen van jouw contracten, het beheren of afmelden van je Facebookaccount, het verzorgen van uw geliefde huisdier en het afwikkelen van legaten (als je spullen of geld voor bepaalde personen of goede doelen nalaat). Een executeur neemt die taken over en handelt namens alle erfgenamen. Dan zijn voor formaliteiten de handtekeningen van alle erfgenamen niet meer nodig.

Overweeg sowieso een bepaling over executeurs op te nemen in als je:

• Alleenstaand bent en geen kinderen (meer) hebt
• De zorg over jouw huisdier over wilt laten aan een speciaal persoon of instantie
• Bepaalde beleggingen beheerde die na je overlijden aandacht nodig hebben van een deskundige op dat gebied
• Je erfgenamen zijn minderjarig
• Ondernemingsvermogen had of nog actief een onderneming dreef
• Bijzondere uitvaartwensen hebt
• Een tuin hebt met bijzondere planten die speciale verzorging nodig hebben
• Iets specifieks wil laten afhandelen door een persoon die daar verstand of gevoel bij heeft (denk aan uitzetten of beheren van Facebookaccount of je laatste belastingaangifte)
• Veel erfgenamen, bezittingen en vermogen hebt
• Vveel legaten in je testament hebt opgenomen (spullen of geld voor bepaalde personen of een goed doel)

Waarom een executeur ouderwets is

We bedoelen dat één executeur niet meer van deze tijd is. Benoem liever meer executeuren. Waarom? De executeur moet anders alle bezittingen van de erfenis onder zich houden tot alle schulden en successierechten zijn betaald. En is hoofdelijk aansprakelijk voor het betalen van de erfbelasting. Betalen de erfgenamen geen erfbelasting? Dan moet de executeur dit zelf doen. Kies dus executeurs die deze zware verantwoordelijkheid aan kunnen en willen en beperk de opdrachten. Door afgebakend onderwerpen toe te bedelen aan verschillende personen of instellingen bereik je meestal sneller en beter het einddoel. Daarnaast kan een persoon die je aanwijst weigeren, ziek worden of eerder overlijden. Benoem daarom voor de belangrijkste onderwerpen reserve-executeurs.

Wie je benoemt

Dat hangt af van het onderwerp. Dat kan jouw partner of een ander erfgenaam zijn, maar ook een buitenstaander zoals een notaris of een nalatenschapsspecialist. Je kleinkind is wellicht het meest handig met jouw wensen ten aanzien van je Facebookaccount. Een executeur hoeft overigens geen persoon te zijn, het mag ook een stichting of instelling zijn. Maar als het een persoon is, dan mag die persoon niet handelingsonbekwaam zijn. Handelingsonbekwaam zijn minderjarige kinderen, personen van wie het vermogen door de rechter onder bewind is gesteld, personen die failliet zijn gegaan of personen die in de schuldsanering zitten.

Bepaal de vergoeding

Wettelijk gezien bedraagt de vergoeding van de executeur 1,0 procent van de waarde van jouw erfenis. Gemiddeld duurt de afwikkeling van de gehele erfenis 6 tot 8 maanden en zijn de executeurs in totaal daarmee 60 tot 80 uur druk. Niet de waarde, maar het type opdracht dat moet worden uitgevoerd is van invloed op hoeveel tijd een executeur kwijt is.

Maak daarom gebruik van de mogelijkheid af te wijken van de wettelijke vergoeding. Dat doet je door in uw testament een hoger of lager percentage vast te stellen of een vast bedrag of een uurtarief. Naast deze vergoeding mag een executeur onkosten in rekening brengen, zoals reiskosten.

Vereffeningsprocedure

Een bijkomend voordeel van het benoemen van een executeur is dat de vereffeningsprocedure niet nodig is na beneficiaire aanvaarding vanwege minderjarige kinderen. Voorwaarde is wel dat de executeur kan aantonen dat er ruimschoots voldoende is om alle schulden uit de erfenis te betalen.

Verklaring van executele

Besluit iemand de taak van executeur te aanvaarden? Dan moet de notaris worden gevraagd om een verklaring van executele. Met die verklaring wordt aangetoond wie de executeur is. Bijvoorbeeld bij de bank en verzekeraar van de overledene.

Verplichtingen van een executeur

De executeur moet de erfgenamen tussentijds op de hoogte houden van zijn werk. Alle uitgaven en inkomsten moeten controleerbaar zijn, bijvoorbeeld met facturen of bankoverzichten die betrekking hebben op diens taken. Jij bepaalt die taken in je testament. In Nederland komen vooral de volgende typen executeur voor:

• Begrafenisexecuteur (is alleen bevoegd om zaken rondom jouw uitvaart te regelen)
• Beheersexecuteur (kan bijvoorbeeld abonnementen lopzeggen)
• Afwikkelingsbewindvoerder (kan spullen zonder instemming van alle erfgenamen kan verkopen)

Belaste vergoeding

De vergoeding voor de executeur is belast met inkomstenbelasting als resultaat uit overige werkzaamheden. Kosten die worden maakt zijn daarvan aftrekbaar. De vergoeding voor de executeur leidt meestal niet tot een kleinere belaste erfenis. Dat is wel het geval als er sprake is van een legaat in plaats van een vergoeding. De executeur krijgt dan een bepaald geldbedrag dat niet in verhouding staat tot de werkzaamheden.

Over een legaat betaalt de executeur erfbelasting, geen inkomstenbelasting. Dit is meestal gunstiger. Ook voor de andere erfgenamen, omdat een legaat leidt tot een kleinere belaste erfenis. Door in jouw testament op te nemen dat de vergoeding als legaat moet worden beschouwd, houden alle betrokkenen dus meestal netto meer over van uw erfenis.

Uitbetaling

De executeur ontvangt pas geld na afronding van alle taken. Tenzij je dit anders in jouw testament vermeldt. Als de nabestaanden “kwijting en decharge” geven is zijn taak afgerond. Dan kan de uitbetaling plaatsvinden. Het is altijd verstandig als een executeur bij deze verantwoording ook al inzichtelijk maakt wat de eigen onkosten en vergoeding zijn. Dan wordt hier ook meteen akkoord voor gegeven.

Mogelijke taken

• Abonnementen en lidmaatschappen opzeggen
• Zorgen voor het beheer van alle bezittingen
• Tuinonderhoud regelen of doen
• Bankrekeningen blokkeren
• Pensioenfonds(en) en levensverzekeraars inlichten
• Eventuele huisdieren elders onderbrengen
• Persoonsgebonden verzekeringen opzeggen, zoals de ziektekostenverzekering (let op, nog niet de inboedel-, auto- en opstalverzekering opzeggen)
• Boedel (laten) waarderen en inventariseren
• Erfbelasting en eventuele inkomstenbelasting van de overledene betalen
• De erfgenamen regelmatig op de hoogte stellen en aan hen verantwoording afleggen
• De erfenis verdelen in overleg met de erfgenamen

Gun je een bijzonder bezit van jou – een kostbare vaas of een duur schilderij – aan een specifiek persoon, maar wil je niet bij leven schenken? Dan regel je dat met een legaat in je overlijdenstestament. Om meer zekerheid te krijgen dat het legaat ook echt naar die persoon gaat, kun je deze legataris tot legaat-executeur benoemen. Dan krijgt deze persoon als taak om bij het verdelen van de erfenis hemzelf het legaat toe te kennen. Lees meer over legaten en alle mogelijkheden en beperkingen daarmee in ons boek ‘Alles over nalaten‘ (te bestellen vanaf 15 februari 2019, laat onder deze pagina een berichtje achter als je geïnformeerd wil worden zodra dat boek beschikbaar is).

​Wanneer de executeur stopt

Het werk eindigt als er rekening en verantwoording is afgelegd tegenover de erfgenamen en ze instemmen met de verdeling van de erfenis. Meestal is dat na het indienen van de laatste belastingaangifte. Veel erfgenamen vinden dat een executeur zijn werk niet goed doet. Zij kunnen hem ontslaan via de kantonrechter. Geef een rechter in jouw testament de bevoegdheid een nieuwe executeur aan te wijzen als je beoogde persoon de opgedragen ta(a)ken niet kan uitvoeren, weigert of wordt ontslagen. Dat voorkomt tijdrovende discussies over wie de taak mag overnemen.

Laat een harmonieuze familie achter

Heb je al deze tips in overweging genomen en daarover iets in jouw testament opgenomen? Dan heb je er alles aan gedaan om jouw overlijden niet te laten uitmonden in een familieruzie. Met duidelijke regels laat je jouw kinderen en kleinkinderen misschien wel de meest kostbare erfenis na: een harmonieuze familie.