Pensioen na ontslag: tips en aandachtspunten

Wat gebeurt er met je pensioen na ontslag

In onze boeken ‘Pensioen voor dummies‘ en ‘Alles over scheiden‘ leggen we de gevolgen uit voor pensioen na ontslag en na scheiden. Met pensioen bedoelen we ouderdomspensioen en partnerpensioen dat via een werkgever loopt. De gevolgen leggen we uit voor zowel gehuwden als ongehuwden die scheiden.

Op deze pagina leggen we uit wat de gevolgen zijn voor je pensioen na (gedwongen of vrijwillig) ontslag bij je werkgever – zowel voor je partnerpensioen als je ouderdomspensioen. Lees voor uitleg over de gevolgen bij scheiding onze speciale pagina over pensioen na scheiden.

Dit is een erg lastig te begrijpen onderwerp, ook voor je werkgever. Je hoeft dit niet tot in detail te lezen en te begrijpen. Belangrijk is dat je voor of zo snel mogelijk na je ontslag uitzoekt wat voor jou van belang is. Daar helpt de informatie op deze pagina bij. De informatie op deze pagina is ook interessant voor als je bijna met pensioen gaat.

Het partnerpensioen na ontslag

Meer dan 95% van alle pensioenregelingen in Nederland keert bij overlijden een pensioen uit aan de partner van de overledene. Dat heet partnerpensioen. Zoek de definitie van een partner in het pensioenreglement – dat is deel 3 van het pensioen 1-2-3 – op en ga na of jullie partners waren op basis van de pensioenregeling die van kracht was direct voor je ontslag. Ga vervolgens na of dat een partnerpensioen op risicobasis of op opbouwbasis is.

Wat is partnerpensioen op risicobasis

Op risicobasis betekent dat als er jaarlijks een premie wordt betaald, dat er dan wel dekking is bij overlijden maar vaak niet meer bij scheiden of na ontslag, al dan niet vrijwillig. Een partnerpensioen op opbouwbasis bestaat uit een soort spaarpot die tot uitkering komt bij overlijden en waarde behoudt na een ontslag of scheiding. Het partnerpensioen op risicobasis vervalt vaak zodra geen premie meer wordt betaald, zoals na ontslag het geval is.

Belangrijk is dat jij en je partner in een zo vroeg mogelijk stadium – het liefst de eerste maand maar op het laatst binnen twee maanden na uitdiensttreding – een aantal zaken uitzoeken:

Ga na waar je welk pensioen je had direct voorafgaand aan je ontslag (gebruik www.mijnpensioenoverzicht.nl)				0
Vraag na – of lees na in pensioen 1-2-3 – of voor jouw partner een partnerpensioen was verzekerd en zo ja of dit vervalt of instant wordt gehouden na je ontslag
Partnerpensioen vervalt			Partnerpensioen vervalt niet
Als het partnerpensioen vervalt, dan had je een partnerpensioen op risicobasis en kun je kiezen voor uitruil: na ontslag geef je aan of je een stukje ouderdomspension wilt inleveren in ruil voor het behouden van het partnerpensioen			Als het partnerpensioen niet vervalt, dan had je een partnerpensioen op risicobasis met automatische uitruil of een partnerpensioen op opbouwbasis. Je hebt recht van uitruil, maar als je de dekking voor je partner wilt behouden is geen actie nodig

Als het partnerpensioen na je ontslag vervalt of automatisch wordt uitgeruild, dan was je partnerpensioen verzekerd op risicobasis. Bij een partnerpensioen op risicobasis wordt er bij overlijden van de werknemer een uitkering aan de partner betaald als tot het moment van overlijden pensioenpremie werd betaald. Stopt de betaling van de pensioenpremie – zoals bij ontslag – dan vervalt vaak deze dekking. Daarom is het “recht op uitruil” in de wet vastgelegd.

Recht op uitruil na ontslag

Bij ontslag mag een werknemer het partnerpensioen op risicobasis voortzetten in ruil voor een lager ouderdomspensioen of omgekeerd. Dat heet recht op uitruil. Het verzoek om uitruil – een andere verdeling van het ouderdoms- en partnerpensioen na ontslag dan standaard volgens je pensioenreglement het geval is – vraag je aan bij de verzekeraar/PPI of het pensioenfonds dat jouw pensioen uitvoerde. Dat kost je geen extra geld, maar echt gratis is het ook niet.

Een partnerpensioen behouden gaat ten koste van een stukje ouderdomspensioen en een partnerpensioen laten vervallen levert extra ouderdomspensioen op. Hoeveel lager of hoger het ouderdomspensioen wordt hangt vooral af van je leeftijd. Zie in het schema hieronder hoeveel ouderdomspensioen op het spel staat of erbij komt bij wel of niet behouden van partnerpensioen als je tussen de 60 en 70 jaar oud bent.

Recht op nabestaandenpensioen tijdens WW

Als je overlijdt in de periode dat je een loongerelateerde WW-uitkering ontving, komen je nabestaanden – dat zijn je partner en kinderen – mogelijk in aanmerking voor een nabestaandenpensioen. Je nabestaanden kunnen hiervoor een aanvraag doen bij de laatste pensioenuitvoerder (je pensioenuitvoerder die het pensioen regelde direct voor je ontslag).  Dat recht ontstaat automatisch als jouw overlijden plaatsvindt in de periode dat je een loongerelateerde WW-uitkering ontving en daarvoor een partnerpensioen op risicobasis via je laatste werkgever was geregeld. De hoogte van het partnerpensioen tijdens je WW-periode is onder andere afhankelijk van hoelang je via je laatste werkgever pensioen opbouwde.

Denk niet dat je tijdens je WW-periode genoeg hebt aan deze dekking van nabestaandenpensioen en pas aan het
einde van die WW-periode uitruil aanvraagt. Pensioenuitvoerders werken dan vrijwel nooit meer mee aan het omzetten van een deel van het ouderdomspensioen naar partnerpensioen- je wettelijk recht is dan ook verstreken.

Vervalt het partnerpensioen vaak na ontslag?

Hoe vaak komt het voor dat een partnerpensioen op risicobasis is verzekerd en in hoeveel gevallen vindt dan automatische uitruil plaats? Wij onderzochten meer dan 100 reglementen van pensioenfondsen en troffen bij 98% (dus bijna allemaal) een artikel aan over de mogelijkheid om pensioen uit te ruilen.

Bij meer dan de helft (55%) van die pensioenregelingen is het partnerpensioen (PP) op risicobasis geregeld. Dat kan – zoals we hiervoor uitlegden – worden hersteld door het recht op uitruil. Maar hier wordt na uitdiensttreding weinig aandacht aan besteed. Iets om rekening mee te houden tijdens en direct na een ontslagproces.

Mannen en vrouwen krijgen dezelfde uitruilfactoren

Pensioenuitvoerders berekenen het ruilen van pensioen via uitruilfactoren. Je vindt de uitruilfactoren voor jouw pensioenregeling terug in deel 3 van Pensioen 1-2-3. Deze factoren zijn belangrijk voor de berekening van wat je aan extra ouderdomspensioen of partnerpensioen ontvangt na uitruil. Je krijgt bijvoorbeeld voor het inleveren van € 100 partnerpensioen € 20 extra ouderdomspensioen. De uitruilfactor is dan 0,2: in de berekening is 100 x 0,2 = 20. De uitruilfactoren zijn sekseneutraal. Dat betekent dat mannen en vrouwen dezelfde uitruilfactoren hebben.

Wanneer is uitruil van pensioen voor mij interessant?

Of uitruil interessant voor je is, is vooral van belang in drie situaties. Lees hieronder welke situaties en de tips en aandachtspunten die wij daarover beschrijven.

Situatie 1: je partner kan niet leven van het inkomen dat resteert als jij overlijdt

Dan kun je een deel van je ouderdomspensioen omruilen voor een hoger partnerpensioen. Dat is vooral interessant als je in een wat minder goede gezondheid verkeert of al wat ouder bent. Ben je jong en gezond? Ga dan na of het misschien goedkoper is om op een andere manier je partner financieel verzorgd achter te laten voor het geval jij overlijdt. Lees daar meer over in ons ons boek dat in juni 2018 uitkomt: ‘Alles over schenken, erven en uitvaart‘. Dat is de opvolger in een nieuw jasje van ons uitverkochte boek ‘Gids bij overlijden voor dummies‘.

Let wel op dat je ouderdomspensioen voldoende is om later van te leven. Ga eventueel na of je je financiële situatie kunt verbeteren met de stappen 3, 4, 5 of 6 (van onze zes stappen naar pensioensucces) die we beschrijven in ons boek ‘Pensioen voor dummies‘.

Situatie 2: je ouderdomspensioen is te laag

Lever een deel of je gehele partnerpensioen in om zo meer ouderdomspensioen te ontvangen. Dat is sowieso logisch als je geen partner hebt. Let wel op dat als je wel een partner hebt, dat je partner financieel goed achterblijft als je onverhoopt overlijdt. Lees alle tips daarover in ons boek dat in juni 2018 uitkomt: ‘Alles over schenken, erven en uitvaart‘. Dat is de opvolger in een nieuw jasje van ons uitverkochte boek ‘Gids bij overlijden voor dummies‘.

Situatie 3: je hebt hele specifieke verwachtingen over hoe lang je leeft

Heb je de verwachting dat je niet heel lang leeft? Je verwacht bijvoorbeeld te overlijden:

• Als je pensioen nog niet is ingegaan: voor je met pensioen gaat denk je er niet meer te zijn
• Kort nadat je pensioen is ingegaan: voordat je 80 jaar wordt verwacht je er niet meer te zijn

Ruil dan je ouderdomspensioen in voor (extra) partnerpensioen als je een partner hebt. Zo laat je jouw achterblijvende partner financieel beter verzorgd achter. Om zelf ook zoveel mogelijk ouderdomspensioen te ontvangen kies je voor een hoog-laag-constructie als je pensioenuitkeringen starten. Dat heet variabiliseren en bieden de meeste pensioenuitvoerders aan: je kiest voor een aantal jaren een hoger ouderdomspensioen in ruil voor een lager ouderdomspensioen in de periode daarna. We beschrijven variabiliseren in ons boek ‘Pensioen voor dummies‘ op pagina 299 en 319.

Het ouderdomspensioen na ontslag

Na ontslag wordt je ouderdomspensioen premievrij voortgezet. Er worden geen kosten meer op ingehouden, tenzij het een beleggingspensioen betreft – dan kunnen er kosten die te maken hebben met de beleggingen worden ingehouden. Daarnaast kan het pensioen stijgen als er indexaties plaatsvinden (lees meer hierover op onze speciale pagina over indexatie) of dalen als er moet worden afgestempeld (lees daar meer over op onze speciale pagina over de verschillen tussen pensioenuitvoerders).

Vragen en antwoorden over uitruil van pensioen

Overige tips bij ontslag

Een andere manier om je pensioen na ontslag te behouden is vrijwillige voortzetting. Lees daar meer over in ons boek  ‘Pensioen voor dummies‘ op pagina 281, 283 en 305.

Eindigt je baan omdat je werkgever failliet gaat? Lees dan de tips en aandachtspunten op onze speciale pagina over gevolgen voor je pensioen bij faillissement van je werkgever.

Eindigt je baan omdat je een nieuwe werkgever hebt gevonden? Lees dan de tips en aandachtspunten op onze speciale pagina over pensioen en waardeoverdracht.

Zoek je informatie over ontslag en transitievergoeding? Lees dan onze speciale pagina over het slapend dienstverband.

Pensioen voor dummies – voor wie zelf wil werken aan een goed pensioen

De tekst over pensioen na ontslag van deze pagina is een uittreksel (en gedeeltelijk een update en een uitbreiding) van een paragraaf uit ons boek ‘Pensioen voor dummies‘. Een boek boordevol uitleg en tips wat je helpt bij het maken van de juiste keuzes voor een succesvol pensioen.

Meer lezen over pensioen?

Bestel hier ons boek Pensioen voor dummies zonder verzendkosten.