Donorregistratie, donorwet en donorcodicil

Donorregistratie via donorcodicil of donorverklaring

Het onderwerp donorregistratie via een donorcodicil of donorverklaring komt terug in hoofdstuk 2, 3 en 4 van ons boek ‘Alles over nalaten‘. Hierin worden 10 schriftelijke uitingen beschreven. Daarmee zet je jouw doelen en wensen tijdens je leven of na je dood kracht bij. Lees hier alles over donorregistratie en het nut van een oude donorcodicil.

Het verschil tussen een donorcodicil en een donorverklaring lees je hierna.

Donorcodicil

Een codicil is een met de hand geschreven en ondertekende brief met de datum dat het is opgesteld erop vermeld. Hierin kan je de volgende wensen vastleggen voor je naasten:

• Aangeven dat jouw lichaam of je hersenen aan de wetenschap ter beschikking mogen worden gesteld
• Eenvoudige niet te dure persoonlijke spullen aan een persoon of instelling laten vererven (“legateren”), zoals boeken, kleding, sieraden
• Wensen over je uitvaart
• Benoemen van een executeur (mits vastgelegd voor 1 januari 2003)
• Organen of weefsel voor transplantatie ter beschikking stellen

Het eerste punt voor wat betreft je hersenen wordt ook wel hersencodicil genoemd. Het laatste punt wordt ook wel donorcodicil genoemd. Al deze wensen in de vorm van een codicil zijn nog steeds rechtsgeldig. Toch is het beter om je wensen vast te leggen bij de notaris of via centrale registers. Dan heb je meer zekerheid over dat je wensen daadwerkelijk uitkomen.

Je wensen over donor worden voor je hersenen, organen of weefsel leg je het beste vast in het donorregister. Net als met een donorcodicil kan je dat zonder notaris regelen via een donorverklaring. Heb je nog een oud donorcodicil? Ga dan na of je wensen op dezelfde wijze staan vermeld in het donorregister. Je oude donorcodicil is niet meer nodig. Wijzig deze als je voorkeuren in het donorregister anders staan vermeld of vernietig je donorcodicil en laat de mensen die je donorcodicil ook hebben dit weten. Dit voorkomt misverstanden, discussies en Hoog oplopende emoties. Op het moment dat jij in aanmerking komt voor het doneren van weefsel of een orgaan is het prettig als als je naasten op de hoogte zijn van jouw wensen.

Donorverklaring

Een donorverklaring kan je regelen bij de vier onderstaande instanties:

• Donorregister
• Stichting Orgaan- en Weefseldonorvoorlichting (heet nu NTS: De Nederlandse Transplantatie Stichting)
• Huisarts
• Apotheek

​Je kan zelf het donorregistratieformulier downloaden of je registreren als donor via uw DigiD op jaofnee.nl. Ook op latere leeftijd; jongeren (vanaf 12 jaar) en ouderen (zelfs ouder dan 90 jaar) zijn welkom als donor. Denk daar goed over na. Bespreek het met je naasten en neem actie als je bereid bent donor te worden. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen geen keuze in het donorregister vastleggen. Maar het komt wel voor dat organen of weefsels van jonge kinderen en zelfs baby’s worden gebruikt. De arts vraagt in dat geval toestemming aan ouders of voogd. Bij verschil van mening tussen de ouders of voogd is donatie niet mogelijk.

Misverstanden over hoe donorregistratie werkt

Je bent donor als je dit op de juiste wijze laat registreren. Op de Engelse en Amerikaanse versie van Facebook kunnen mensen een “Share-Life-Tool” tonen. Maar dit is bedoeld om aan te geven aan vrienden op Facebook dat jij je hebt geregistreerd. Dat geldt ook voor het invullen van jouw wensen voor als je dood bent. Jouw donorwens vastleggen in een levenstestament, scenarium of ander document is niet geldig voor artsen. Een donorcodicil, maar bij voorkeur een officiële donorregistratie is dus vereist. Het donorregister is het beste, omdat een donorcodicil vaak te laat op tafel komt. Daarnaast is de inhoud van een donorcodicil vaak verouderd.

Noodzaak om meer donoren te werven

Het aantal donoren via donorregistratie is in Nederland te laag om aan de vraag van mensen die een donor nodig hebben te voldoen. Veel organisaties, waaronder de overheid, vragen lang aandacht hiervoor. Het registreren was tot juli 2020 op vrijwillige basis. Uit onderzoeken blijkt dat veel meer mensen bereid zijn zich te registreren als donor dan er nu staan geregistreerd. Begin 2020 hebben ruim 7 miljoen mensen in Nederland hebben hun keuze vastgelegd: meer dan de helft van de geregistreerden zeggen ‘ja’. Maar er zijn helaas meer donoren nodig. En iedere extra donor telt.

Je kan als donor 8 levens redden. Dit komt omdat je hart, twee nieren, twee longen, je lever, je alvleesklier en jouw dunne darm ingezet kunnen worden. Er staan meer dan 1.000 zieke mensen op de urgente wachtlijst. Gemiddeld doneert een donor 3 organen. Jaarlijks redden orgaandonoren de levens van circa 1200 mensen. Helaas sterven 150 mensen per jaar door het ontbreken van een goede donor.

Misverstanden over wie donor kan worden

De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) stelt dat een donornier van een 80-jarige of een lever van een 70-plusser de oplossing is voor het aanhoudende tekort van donororganen. De afgelopen twee decennia steeg de gemiddelde leeftijd van een Nederlandse orgaandonor met bijna 30 procent, van 43 naar 55 jaar. De gemiddelde leverdonor was in 2014 bijna 40 procent ouder dan medio jaren negentig van de vorige eeuw.

In ons boek ‘Gids bij Overlijden voor Dummies’ staat onderaan op bladzijde 69 uitgelegd wat de leeftijdsgrenzen zijn tot wanneer organen of weefsel van personen kunnen worden hergebruikt. Het figuur 4.2 uit het boek is verouderd. In ons nieuwe boek ‘Alles over nalaten‘ staat een recentere tabel. Lees in de tabel hieronder wat nu de leeftijdsgrenzen zijn (geactualiseerd in 2020). Als je de tabellen naast elkaar legt blijken we op steeds hogere leeftijd donor te kunnen zijn.

Ondanks dat oudere organen van minder goede kwaliteit zijn, zijn de transplantaties tegenwoordig erg succesvol. Binnen een Europees programma waarbij nieren van 65-plussers aan 65-plussers worden toegekend doneerde een 98-jarige met succes al eens een nier. De successen worden waarschijnlijk geboekt door de volgende oorzaken:

• Verbeterde chirurgische technieken
• Betere zorg voor en na de operatie
• Nauwkeurigere afstelling van anti-afstotingsmedicatie

Argumenten om toch geen donor te worden

Voel je niet schuldig als je met een ‘nee’ staat geregistreerd in het donorregister. Ook een duidelijk ‘nee’ betekent houvast voor je naasten als jij in levensgevaar bent of net bent overleden. Maar ga wel voor jezelf na of je de juiste argumenten hebt gebruikt.

Invloed op wie welk orgaan ontvangt

Twijfel je over donorregistratie omdat je meer invloed wenst op wie organen of weefsel ontvangen? Weet dan dat die keuze is er wel bij leven, maar niet na je overlijden. In Nederland worden organen en weefsels op zorgvuldige wijze toegewezen aan de meest urgente patiënten op de wachtlijst. Rokers, alcoholisten en (drugs)verslaafden worden niet op de wachtlijst geplaatst zolang zij nog overmatig roken, drinken of gebruiken. Maar je hebt geen invloed wie na jouw overlijden je organen of weefsel ontvangt.

Je gunt je nabestaanden tijd

Twijfel je over donorregistratie omdat je vreest dat jouw nabestaanden onvoldoende tijd is gegund om afscheid van je te nemen? Lees dan hier meer over wat je nabestaanden kunnen verwachten als je je wel registreert.

Je vreest te vroeg wegnemen van organen

Wantrouw je de medische wereld? Of heb je angst dat jouw organen al worden genomen als je niet echt dood bent? Die ideeën worden volgens voorstanders van de donorregistratie ten onrechte versterkt wanneer de begrippen coma en hersendood door elkaar worden gehaald. Wellicht dat meer lezen en praten over dit onderwerp – bijvoorbeeld met je huisarts en je naasten – de angsten doet verminderen.

Religie of geloofsovertuiging

Veel mensen met bepaalde religies of geloofsovertuigingen zijn erg kritisch als het gaat over het niet intact laten van het lichaam na de dood. Maar de meningen binnen religies en geloofsovertuigingen verschillen. Lees hierover op deze site: welke religies en geloofsovertuigingen donorregistratie wel of niet steunen. En praat erover met mensen in je omgeving met dezelfde religieuze of geloofsovertuiging.

Nieuwe donorwet sinds juli 2020

Het tekort aan donoren wordt in veel andere landen ondervangen door de donorregistratie om te draaien. Niet de personen die wensen te doneren geven dat aan, maar als je niet je organen of weefsels wenst te doneren wordt jouw ‘nee’ geregistreerd. In Nederland speelde deze discussie ook. Dit resulteerde in een nieuwe donorwet en een veranderde donorregistratie.

Brief over het nieuwe Donorregister

Na 2020 verandert de nieuwe donorwet de donorregistratie. Tussen september 2020 en begin 2021 krijgt iedereen van 18 jaar en ouder die nog niet als donor staat geregistreerd een brief om alsnog een keuze te maken. Na zes weken wordt een herinneringsbrief verstuurd. Reageer je niet op beide brieven? Dan wordt je geregistreerd als ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’. Wil je de brief eerder ontvangen en je wens doorgeven? Dat kan, download dan hier de ‘Brief over het nieuwe Donorregister’. Via www.donorregister.nl kan je ook een versie downloaden in een andere taal:

• Chinees
• Duits
• Engels
• Frans
• Spaans
• Turks

Heb je al een keuze hebt gemaakt – voor of tegen orgaandonatie? Dan blijft die keuze in het donorregister staan. Let op dat dit wel een geregistreerde keuze moet zijn, een donorcodicil of andere wilsuiting is niet voldoende. Dat wordt gezien als ‘niet gereageerd’. Bij de nieuwe wet geldt dat als je niet reageert, er wordt aangenomen dat je geen bezwaar hebt tegen donatie. Dit geldt dan dus voor alle organen en weefsels.

De rol van je nabestaanden bij donor worden

In 2020 of begin 2021 staat iedereen in het donorregister. Dan hoeven nabestaanden niet meer te beslissen over orgaandonatie als de overledene dit nog niet had gedaan. Zij moeten wel beslissen als dit in het donorregister expliciet is aangegeven. Ook kunnen nabestaanden de registratie van een ‘ja’ of ‘geen bezwaar’ aanvechten. Zij moeten dan aannemelijk maken dat de overledene echt geen donor had willen zijn.

Donorregistratie opgeschort voor Nederlanders in buitenland

De wet geldt alleen voor mensen die in Nederland wonen en hier ingeschreven staan in de gemeentelijke Basisregistratie Personen. Na emigratie wordt je donorregistratie opgeschort tot je weer terugkomt.

Naast donorregistratie al donor zijn tijdens je leven

Je hoeft niet zelf te overlijden om donor te zijn. Er wordt al heel lang en steeds meer gebruik gemaakt van lichamelijke onderdelen die je bij goede gezondheid eenvoudig kan doneren. De meest bekende onderdelen zijn bloed en bloedplasma (tot 70-jarige leeftijd). Ook stamcellen (tot 50-jarige leeftijd, soms ouder) zijn nodig om mensenlevens te redden.

Minder eenvoudig is de transplantatie van organen die je niet noodzakelijk nodig hebt voor een gezond leven maar waarmee je wel andere levens kunt redden. Een bekend voorbeeld daarvan is niertransplantatie. Minder bekende donatiemogelijkheden tijdens je leven zijn:

• Poep (ontlasting)
• Haar

Lees over deze twee bijzonder nuttige donatiemogelijkheden hieronder meer.

Donoren van poep redden levens

In 2015 waren er in Nederland 132 sterfgevallen door gebrek aan donoren van poep. De poep (ontlasting) van een gezonde donor kan het leven van een ziek persoon verbeteren of zelfs redden. Zowel in de vorm van een pil als via een sonde kan een patiënt met levensgevaarlijke bacteriële darminfecties worden geholpen. In Nederland werkt de Nederlandse Donor Feces Bank aan het toegankelijk maken van donorontlasting voor diegene die het nodig hebben. Daarnaast doen ze onderzoek naar en verzamelen ze informatie over het verbeteren van de darmflora van patiënten.

Een poepdonor is iemand:

• Tussen de 18 en 50 jaar oud
• In goede gezondheid
• Met een normale stoelgang
• Zonder buikklachten
• Weegt niet teveel of te weinig (BMI tussen 20-25)
• Gebruikte het laatste half jaar geen antibiotica

Welke ongunstige effecten kunnen er voor jou zijn?

Eenmaal wordt 10 milliliter bloed afgenomen, hier kun je hooguit een blauwe plek aan overhouden.

Screening op potentieel overdraagbare ziektes brengt de kans met zich mee dat je positief wordt getest voor één van deze verwekkers. Over de uitslag wordt je persoonlijk geïnformeerd door een van de artsen betrokken bij de Nederlandse Donor Feces Bank. Die begeleiden je ook bij het vinden van een behandelaar als je dat wenst. Deze informatie is geheim en wordt alleen aan jou en je huisarts bekend gemaakt.

Hoe je donor van poep wordt

Aanmelden kan via het emailadres info@ndfb.nl. Deelname is vrijwillig, wel is het mogelijk reiskosten te declareren. Je wordt voorafgaand uitgebreid gescreend op (risicofactoren voor) potentieel overdraagbare aandoeningen middels een vragenlijst, een bloedonderzoek en een fecesonderzoek. Indien je een geschikte donor bent wordt een deel van deze testen iedere twee maanden herhaald zo lang je donor blijft.

Donoren van haar veraangenaamd levens

Veel zieke mensen hebben te maken met haaruitval. Dit veroorzaakt bij veel zieken een extra psychische last. Of minder levensvreugde als je wordt aangestaard en zielig wordt gevonden. Stichting haarwens brengt donoren en behoeftigen samen.

Iedereen kan zijn of haar haar doneren, ongeacht de leeftijd. Kinderen die jonger zijn dan 18 jaar hebben wel toestemming van de ouders nodig. Niet alle mensen komen in aanmerking om haardonor te worden. De lengte van je haar moet minimaal 30 centimeter zijn.  Je haar groeit gemiddeld 1 centimeter per maand, dus het is wel lang sparen als je nu nog kort haar hebt. Is je haar lang genoeg? Dan is je haar bijna altijd welkom:

• Alle natuurlijke haarkleuren zijn welkom, maar ook geverfd haar mag je doneren
• Haren met highlights zijn ook welkom
• Grijs haar is ook nodig
• Krullend haar kan prima worden hergebruikt
• Haar vergaat niet, dus ook een oude afgeknipte vlecht is bruikbaar

<a href=”https://tc.tradetracker.net/?c=30461&amp;m=1559200&amp;a=384074&amp;r=&amp;u=” target=”_blank” rel=”sponsored nofollow”><img src=”https://ti.tradetracker.net/?c=30461&amp;m=1559200&amp;a=384074&amp;r=&amp;t=html” width=”970″ height=”90″ border=”0″ alt=”” /></a>

Sommige kenmerken veroorzaken dat het haar niet kan worden hergebruikt:

• Hair extensions hebben een minder goede kwaliteit en zijn al een keer behandeld, die kunnen minder goed worden hergebruikt
• Kroeshaar kan niet worden hergebruikt

Naast donorregistratie andere wensen kenbaar maken voor je naasten

Naast de vraag om wel of geen donor te willen worden is het nuttig andere wensen vast te leggen voor het geval je die zelf niet meer kan uitspreken. Bijvoorbeeld omdat je te ziek bent of overleden bent. Je helpt je naasten enorm met het vastleggen van je wensen over bijvoorbeeld je verzorging, de verzorging van mensen of dieren die je lief zijn, je uitvaart en je financiën tijdens en na je leven. Waarover nog meer en hoe lees je in ons boek ‘Alles over nalaten’.